O jedwabiu prawie wszystko ... TKANINY JEDWABNE PRZĘDZE I NICI JEDWABNE BARWNIKI DO JEDWABIU RODZAJE JEDWABIU RODZAJE TKANIN adamaszek altembas atłas brokat brokatela bureta cotelé diagonal faille felpa floret fular gaza glace gloria gofra grodetur habotai hałaj iluzja jedw. liońskie jersey kanaus kaszmir kitajka krepa lama lampas lewantyna liberty tkaniny lite madras makata markizeta mora muślin ondula organza panora pika pongé popelina prunela ryps satyna szagryn szantung szermeza sparking strech szyfon tabin tafta tapiserie telet tiul trykotyna tusser welur woal złotogłów żakard żorżeta Rodzaje jedwabiu zależne od przygotowania włókien Istnieje wiele gatunków jedwabiu pochodzących od różnych gatunków jedwabników. Jedwab morwowy Jedwab naturalny szlachetny lub po prostu jedwab naturalny. Jest najlepiej znanym jedwabiem. Pozyskuje się go z kokonów jedwabnika morwowego. Jedwab tussowy Tusser, tasar. Drugim znanym jedwabiem jest jedwab z kokonów jedwabnika dębowego. Jedwab Eri Następnym jedwabiem jest jedwab pozyskiwany od udomowionego jedwabnika Eri. W zasadzie występuje tylko w Indiach. Kolejne gatunki to tzw. "dziki jedwab" jest produkowany przez larwy jedwabników innych gatunków niż morwowy, czy dębowy. Przymiotnik "dziki" oznacza, że larwy te nie mogą być "udomowione" tzn. hodowane w sztucznych warunkach. Jedwab Muga Należy do nich jedwab wytwarzany przez jedwabnika Muga. Jedwab Muga jest jedwabiem o wyjątkowym złotym połysku. Rodzaje jedwabiu zależne od przygotowania włókien Jedwab jest jednym z najwytrzymalszych naturalnych włókien znanym człowiekowi. Wytwarza się z niego różne rodzaje tkanin. Jeden z podziałów jedwabiu zależy od przygotowania włókien Jedwab naturalny surowy - włókna nie odklejone tzn. nie jest z nich usunięty przez gotowanie klej jedwabny (serycyna) służy do wyrobu tkanin technicznych, gazy do sit oraz tiulów. Jedwab naturalny suplowany - półodklejony służy do wyrobu tkanin meblowych itp. Jedwab naturalny odgotowany - jedwab odklejony powstaje w wyniku całkowitego odklejenia greży (naturalnej nici z kokonu), stosowany jest do wyrobu tkanin sukienkowych, bielizny, apaszek itp. Obecnie trwają badania nad modyfikacją struktury chemicznej naturalnego jedwabiu. Łączy się jego cząsteczki z tlenkami polietylenu czy polipropylenu i z nylonem. W ten sposób naukowcy zamierzają osiągnąć materiał o wyjątkowej elastyczności, wytrzymałości i wodoodporności. Na razie jednak nie przynosi to oczekiwanych rezultatów. Rodzaje tkanin ADAMASZEK kosztowna tkanina dwustronna, lecz jednobarwna tkanina z reguły jedwabna, bawełniana lub wełnopodobna o splocie atłasowym, z matowym wzorem na błyszczącym tle lub odwrotnie. Różnicę tonu między wzorem i tłem uzyskuje się poprzez odmienny sposób prowadzenia splotów tkackich, co wywołuje kontrast światła i cienia. Adamaszek wynaleziono w Chinach w II w. za pośrednictwem Arabów (nazwa od miasta Damaszek w Syrii), pojawił się w Europie, gdzie był produkowany od XII - XIIIw. Dawniej tkanina na wystawne ubiory, kościelne sprzęty . Obecnie tkanina używana na ubiory oraz jako obicia ścian i mebli, także w bieliźniarstwie na obrusy czy bieliznę pościelową. ALTEMBAS inaczej złotogłów (z tureckiego ałtyn basz - złota głowa), ciężka tkanina jedwabna, jedno- lub wielobarwna, przetykana nicią złotą (lub srebrną - wtedy jest to tzw. srebrnogłów), odmiana brokatu. Produkowana od XV w., głównie we Włoszech, na drogie ubiory świeckie i szaty liturgiczne. W Polsce wyrób altembasu zainicjował S. Koniecpolski, zakładając manufakturę w Brodach na Ukrainie. ATŁAS gładka, miękka tkanina, początkowo z jedwabiu, obecnie z różnych surowców, po jednej stronie błyszcząca, po drugiej matowa, często wzorzysta, tkana tzw. splotem atłasowym. Używana do wyrobu kosztownych strojów i jako tkanina obiciowa. Znana w starożytności na Wschodzie, od VI w. używana w Bizancjum, skąd w XII w. przeszła do zachodniej Europy. W Polsce wytwarzano atłas od XVII w., początkowo gł. w manufakturach w Brodach koło Lwowa i w Gdańsku BROKAT Brokat, ogólne określenie jednostronnej, grubej i ciężkiej, jedwabnej lub półjedwabnej tkaniny wzorzystej, o dowolnych splotach i fakturze, do której wątków w tle lub wzorze została wprowadzona złota lub srebrna nić. Znany w Persji w pierwszych wiekach w Europie produkowany od XIV w. Do Polski sprowadzany od XVI w., a produkowany od XVII w. Używany na kosztowne ubiory świeckie i szaty liturgiczne i obicia mebli. Odmianą brokatu jest altembas BROKATELA ciężka, półjedwabna, wielowątkowa i wieloosnowowa tkanina wzorzysta, z lekko reliefowym błyszczącym wzorem tkanym splotem atłasowym na adamaszkowym tle. Używana na szaty liturgiczne, reprezentacyjne ubiory świeckie i obicia mebli. Pochodzi z Persji, w Europie produkowana od XIV w., najpierw we Włoszech. Do Polski sprowadzana od XVI w., a produkowana od XVII w COTELÉ lekka tkanina jedwabna, bawełniana lub półwełniana, tkana w podłużne prążki, stosowana na suknie DIAGONAL tkanina wykonana w splocie skośnym FAILLE gruba tkanina jedwabna poprzecznie prążkowana FELPA inaczej plusz tkanina jedwabna lub zmieszana z wełną, podobna do aksamitu, używana w XIX wieku do pokrywania męskich kapeluszy. Miała włos dłuższy niż aksamit, jedwabisty, przygładzony w jedną stronę FLORET GAZA przezroczysta tkanina wykonana z cienkiej, silnie skręconej przędzy bawełnianej, jedwabnej lub z włókien sztucznych, specjalnie tkana, z krzyżującymi się po dwie lub więcej nitkami osnowy. Używana jest na firanki, zasłony, suknie GLACE tkanina jedwabna, w której wątek i osnowa są różnej barwy, więc mieni się obu barwami. Stosowana na podszewki GLORIA jedwabna, półjedwabna lub bawełniana tkanina podszewkowa o splocie płóciennym, najczęściej koloru czarnego GOFRA tkanina jedwabna, półjedwabna lub bawełniana, o splocie płóciennym, rypsowym lub atłasowym z wytłaczanymi (gofrowanymi) wzorami, np. kora GRODETUR gęsta tkanina jedwabna średniej grubości, barwna, czasem wzorzysta HABOTAI cienka, gęsta i płaska tkanina. Najcieńsze habotaie są lekkie i zwiewne. Mają lekki połysk. HAŁAJ tkanina jedwabna lub półjedwabna ILUZJA delikatna, przezroczysta tkanina jedwabna JERSEY JEDWABIE LIOŃSKIE to tkaniny jedwabne o wysokim poziomie artystystycznyn i technologicznym. Produkowane były w Lyonie od II połowy XV w. Jedwabie liońskie były i są nadal używane jako tkaniny ubraniowe, dekoracyjne, obiciowe. KANAUS perska tkanina jedwabna KASZMIR cienka tkanina sukienkowa z wełny czesankowej lub z dodatkiem jedwabiu; używana gł. na szale i suknie kobiece KITAJKA 1. Kitajka - cienka, dość gęsta, gładka tkanina jedwabna o splocie płóciennym, jednobarwna o pewnym połysku lub mieniąca się, gdy wątek różni się barwą od osnowy. Najprostsza i najpospolitsza z tkanin jedwabnych, cieńsza i zwykle gorsza gatunkowo od tafty. Wyrabiana na Wschodzie, w XVII wieku importowana do polski z Turcji. Określenie używane w czasach Augusta III 2. cienka, jedwabna tkanina o splocie prostym, używana dawniej na ubrania oraz obicia mebli i ścian 3. dawniej - tafta, gładka jedwabna tkanina, pochodząca z Chin; w XVIII w. wyrabiana też w fabrykach A. Tyzenhausa w Grodnie LAMA gładka, przetykana nitkami metalowymi tkanina, najczęściej jedwabna LAMPAS odmiana adamaszku o wzorze lekko wypukłym LEWANTYNA tkanina jedwabna o splocie skośnym LIBERTY jedwabny atłas o silnym połysku LITE TKANINY tkaniny zazwyczaj jedwabne z wątkiem z nicią złotą (złotolite) lub srebrną (srebrnolite), gładkie lub wzorzyste, mieniące się kolorem nici jedwabnej użytej w osnowie; do XVIII w. zwane były złotogłowiem lub srebrnogłowiem; pochodzenia wsch., rozpowszechniły się w Europie XV-XVIII w. Stosowane na ubiory i obicia ścian MADRAS tkanina bawełniana lub jedwabna o zbitym przeplocie ze wzorami (reszta wątku luźna), używana na zasłony, nazwa od pierwotnego miejsca produkcji MAKATA jedwabna tkanina przetykana złotą lub srebrną nicią (złoto- lub srebrnolita) o stylizowanych wzorach roślinnych albo geometrycznych. Wytwarzana w krajach Wschodu, gdzie używano jej do nakrywania poduszek i materacy. W Polsce wytwarzano ją w XVIII w. w Grodnie, Buczaczu, Brodach i używano jako kotar, serwet, obić ścian oraz na namioty MARKIZETA cienka, przezroczysta tkanina bawełniana, niekiedy jedwabna lub wełniana, wykonana z silnie skręconej przędzy. Stosuje się na firanki, zasłony, sukienki itp MORA tkanina, najczęściej jedwabna, o falisto mieniącym się deseniu MUŚLIN 1. lekka, delikatna, cienka tkanina jedwabna wykonana bardzo luźno w splocie płóciennym przeważnie jednobarwa. Używana na firanki, bluzki. Może też być wykonana z bawełny o luźnym splocie płóciennym 2. silnie skręcona greża, czyli surowe włókno jedwabne ONDULA 2. lekka wełniana tkanina sukienkowa, czesankowa, poprzecznie prążkowana 1. jedwabna przędza wątkowa, podwójnie nitkowana ORGANZA = ORGANDYNA = ORGANTYNA PANORA tkanina jedwabna PIKA gęsta, prążkowana tkanina jedwabna PONGÉ bardzo lekka tkanina jedwabna o splocie płóciennym POPELINA tkanina półjedwabna lub jedwabna, o splocie płóciennym z większą gęstością nitek w osnowie niż w wątku i dlatego z bardzo drobnymi poprzecznymi prążkami. Stosowana w krawiectwie lekkim PRUNELA cienka, mocna tkanina jedwabna o splocie atłasowym RYPS 1. Tkanina o gęstym splocie tworzącym powierzchnię prążkowaną. Charakteryzuje się dużą trwałością. Wyrabiana z jedwabiu, wełny lub bawełny. W XVIII w. szyto z niej spodnie. Od XIX w. ryps używany jest do produkcji odzieży i obić tapicerskich. 2. Gładka, cienka tkanina jedwabna, wełniana, pólwełniana, bawełniana, rzadko lniana, o splocie rypsowym dającym efekt prążków, barwiona. Prążki biegnące wzdłuż dają ryps wątkowy, wszerz - osnowowy, a skośnie - osnowowo - wątkowy SZAGRYN lekka tkanina jedwabna o wypukłej fakturze naśladującej groszkowane skóry SZERMEZA Charmeuse - cienka, miękka tkanina jedwabna, stosowana na suknie lub dzianina stosowana na bieliznę SPARKING błyszcząca tkanina z jedwabiu połączonego ze sztucznym włóknem STRECH SZYFON jedwabna lub bawełniana tkanina, cienka, o splocie płóciennym, z przędzy czesankowej cieńszej w wątku niż w osnowie. Gęsta, lekko sztywna, przeświecająca, przeznaczona na bluzki, rzadziej sukienki, i na galanterię odzieżową damską. ( onet ) SZYFON cienka, przewiewna tkanina bawełniana lub jedwabna, używana do wyrobu bielizny TABIN wschodnia, drogocenna jedwabna kitajka. W XVII wieku szyto z tabinu sukienki i sporządzano czepeczki. Najdroższy tabin przerabiano złotymi nićmi i używano go na pelisy z soboli. Bywał w kolorze czarnym, fiołkowym, niebieskim TAPISERIE Gobeliny barwne - jednostronne tkaniny dekoracyjne służące do ozdoby ścian, przedstawiające sceny biblijne, z życia świętych, mitologii, historii starożytnej, romansów rycerskich, krajobrazy z roślinami i zwierzętami (tzw. werdiury), motywy heraldyczne. Wykonywane były na podstawie kartonów z projektami kompozycji, tworzyli je często znani malarze (np. Rafael, Rubens, Boucher). Tkane były na krośnie poziomym lub pionowym, splotem płóciennym, rzadziej rządkowym, z cienkiej wełny i jedwabiu, niekiedy z dodatkiem nici złotych lub srebrnych. Tapiserie znano już w starożytnym Egipcie (od czasów XVII dyn.), w Chinach (od 2. połowy II tysiąclecia przed Kolumbem w Peru. W Europie tworzono je od XII w. w Niemczech i Francji. W XIV-XVIII w. głównymi ośrodkami wyrobu były: Paryż, Arras, Tournai, region Loary, Bruksela, Antwerpia, Brugia, Oudenaarde (Flandria), Florencja, Ferrara (od III tysiąclecia W Polsce początkowo tapiserie były sprowadzane z innych krajów (np. arrasy wawelskie), zwano je arrasami lub szpalerami. Pierwsze manufaktury tapiserie powstały w 2. połowie XVI w. w Gdańsku, Wrocławiu, Brzegu, Legnicy. Słynne były manufaktury w Białej Podlaskiej, Koreliczach, Nieświeżu, Bieździatce. Tkaniny wykonywane w technice tapiserie używano też na obicia mebli, antependia i ornaty. TELET materia jedwabna na suknie niewieście, prawie tak kosztowna jak złotogłów, modna w Polsce od ostatnich Jagiellonów do Jana Sobieskiego i używana na pokrycie szubek kobiecych z drogich futer. Sprowadzana zawsze ze Wschodu, najmodniejsza była w białym kolorze TIUL delikatna ażurowa jedwabna lub in. tkanina plecionkowa (albo dzianina) o prostokątnych lub sześciobocznych drobnych oczkach. Zwykle jednobarwna, niekiedy tkana wzorzyście. Produkowana od XVII w. we Francji, w Tulle. Stosowana dawniej głównie jako tło do haftów i koronek, a od XIX w. także jako materiał na suknie, firanki, welony, woalki i szale TRYKOTYNA gruba, miękka tkanina jedwabna TUSSER gruba, miękka tkanina jedwabna WELUR we włókiennictwie tkaniny wełniane zgrzebne, strzyżone, miękkie oraz aksamit; dawniej z jedwabiu, obecnie z różnych surowców WOAL bardzo cienka tkanina, najczęściej lniana, także jedwabna i bawełniana; tkana splotem płóciennym; przeważnie jednobarwna; używana od XIX w. na szale, chustki, suknie i przewiązania damskich kapeluszy (wiązane pod brodą lub opadające na plecy) ZŁOTOGŁÓW altembas lita jedwabna tkanina o tworzącym wzór wątku z metalowej złotej nici; używany w XVI-XVIII w. na bogate stroje, szaty liturgiczne, do dekoracji wnętrz; w Polsce wyrabiany od XVII w.; analogiczna tkanina z wątkiem z nici srebrnej zw. jest srebrnogłowiem; z wyrobu tych tkanin słynęła Florencja w XVI i XVII w. ŻAKARD Szantung Tkanina jedwabna na ubiory męskie i damskie z charakterystycznymi zgrubieniami w wątku, ze specjalnej przędzy - półczesanej lub z kokonów podwójnych. Nazwa od chińskiej prowincji Szantung Rodzaje tkanin Tafta Tkanina bardzo gęsta, sztywna, szeleszcząca i połyskująca, często dwubarwnie, z jedwabiu naturalnego, obciążonego lub syntetycznego, o splocie płótna, często z dodatkiem nici błyszczącej lub metalowej, dającej efekt mieniącej się lub połyskującej przemiennie powierzchni. Może być o jednobarwnej lub barwnie tkanej powierzchni. Wyróżnia się: taftę taye - w paski, taftę travers - w poprzeczne prążki, taftę quadrille - w drobną krateczkę, taftę ecossaia - w kratę, taftę flaconne - w drobne wzorki, taftę chifon - miękką, gładką Masa powierzchniowa wynosi 130 g/m2 Stosowana na suknie i bluzki i inne stroje wieczorowe oraz poduszki, zasłony Rodzaje tkanin Krepa pomarszczona, matowa tkanina (najczęściej jedwabna) z silnie skręconej przędzy Krepdeszyna miękka, lekka tkanina jedwabna (krepa) o splocie płóciennym, z prążkami poprzecznymi słabo zarysowanymi. Charakterystyczne jest występowanie kolejno dwóch wątków z prawym i dwóch z lewym skrętem. Bywa drukowana lub jednobarwna Rodzaje tkanin Bureta Nazwa określa tkaninę i przędzę. 1. Tkanina z wyczeski jedwabnej o oryginalnej, szorstkiej fakturze powierzchni. Miąższość tkaniny oraz jej gruzełkowa faktura powodują, że mało się gniecie. Używana na bluzy, sukienki, wygodne koszule męskie. 2. BURETA – przędza zgrzebna z jedwabiu naturalnego odpadkowego tzw. wyczeski. Rodzaje tkanin Fular Fular – cienka, charakteryzująca się szczególną miękkością tkanina o splocie płóciennym, skośnym lub atłasowym używana głównie na krawaty i chustki. Ze względu na dużą miękkość fular stosowany jest na bieliznę, sukienki, szaliki itp Fular to również element stroju męskiego, niekiedy panowie noszą go zamiast krawata lub muszki. Rodzaje tkanin żorżeta Tkanina o splocie płóciennym, z silnie skręconej przędzy krepowej w splocie płóciennym, w osnowie i wątku kolejno po 2 nitki ze skrętem Z i S, z jedwabiu naturalnego, sztucznego Ma matową powierzchnię o nieregularnie zmarszczonej powierzchni i ziarnistym chwycie, może być jednobarwna lub drukowana Masa powierzchniowa wynosi 50-85 g/m2 Przeznaczona jest na sukienki, bluzki i wyroby galanteryjne Rodzaje tkanin Tkaniny naśladujące jedwab Jedwab sztuczny ciągłe włókno sztuczne, z którego wyroby są podobne do wyrobów z jedwabiu naturalnego. Rozróżnia się jedwabie sztuczne: wiskozowe, octanowe, miedziowe, poliamidowe, poliestrowe i inne. Jedwab wiskozowy produkt przetłaczania wiskozy przez dyszę przędzalniczą i następnie koagulacji strug wiskozy w roztworze zawierającym kwas siarkowy H2SO4, siarczan cynku ZnSO4 i siarczan sodu Na2SO4, której towarzyszy regeneracja celulozy. Produktami ubocznymi produkcji jedwabiu wiskozowego są siarczany, dwusiarczek węgla, siarkowodór. Jedwab wiskozowy wykazuje dużą sorpcję wilgoci, brak termoplastyczności, stosunkowo małą sprężystość. Wiskoza roztwór przędzalniczy zawierający celulozoksantogenian sodu rozpuszczony w ługu sodowym. Wiskozę otrzymuje się z drzewnych mas celulozowych, które poddawane są działaniu ługu sodowego, a następnie siarczku węgla(IV). Wiskozę przetłacza się przez małe otworki dysz przędzalniczych i poddaje kąpieli chemicznej. Otrzymane włókna zazwyczaj posiadają właściwości bawełny i są stosowane do wytwarzania sztucznego jedwabiu (jedwab wiskozowy) JEDWAB SZTUCZNY octanowy włókno sztuczne ciągłe otrzymywane w wyniku chem. modyfikacji celulozy, imitujące jedwab naturalny; wiskozowy produkowany jest z celulozy (wiskozy), octowy z octanu celulozy; stosowany do produkcji tkanin bieliźnianych, odzieżowych, technicznych, izolacji przewodów elektrycznych. Rodzaje tkanin Przędze i nici jedwabne Nić jedwabną uzyskuje się z kokonów, które wytwarzają gąsienice jedwabników, na kilkanaście dni przed przepoczwarzeniem się w dorosłego owada. Z jednego kokonu otrzymuje się nić o grubości kilku-kilkunastu mikronów, a której długość dochodzi średnio do kilkuset metrów. Przędzenie – włókno poddaje się procesowi przędzenia w celu uzyskania przędzy jedwabnej, będącej surowcem do produkcji tkanin. PRZĘDZA nitka zbudowana z równoległych krótkich włókien, połączonych przez ich wzajemne skręcenie. Przędzy wytrzymalszej używa się na osnowę tkanin, słabszej - na wątek. Surowcem do wyrobu przędzy są głównie bawełna, wełna, jedwab, włókna łykowe - len, konopie, juta oraz tworzywa sztuczne Surową przędzę barwi się na ogół jednolicie. Dla uzyskania przędzy wielobarwnej - melanż, łączy się różnie zabarwione partie surowca lub skręca nitki o różnych barwach - mulina PRZĘDZA JEDWABNA głównie greża, organzyna, muślin, krepa, ondula FILOZELA nić jedwabna nieskręcana FRYZON zewnętrzna nierozwijalna warstwa włókien jedwabnych zdejmowana z kokonu po zaparzeniu, surowiec do wyrobu kordonków GRENADYNA 1. silnie skręcona nitkowana przędza jedwabna 2. silnie skręcona przędza jedwabna otrzymywana przez połączenie dwóch lub więcej nitek greży skręconych w kierunku odwrotnym niż nić pojedyncza GREŻA jedwab naturalny w stanie surowym przędza jedwabna otrzymywana przy rozwijaniu jednocześnie 3-20 kokonów, sklejona serycyną, nie skręcona, przeznaczona do tworzenia przędzy pozostałych grup KORDONEK skręcona nitka jedwabna lub bawełniana MULINA również jedwabna, wielobarwna przędza do haftowania ONDULA jedwabna przędza przeznaczona na wątek podwójnie nitkowana, również tkanina ORGANZYNA jedwabna przędza przeznaczona na osnowę SZAPA niem. Schappe, czesankowa przędza jedwabna o długim włóknie, uzyskiwana z odpadów kokonów, przydatna w produkcji nici TRAMA luźno skręcona z kilku nitek greży przędza jedwabna Barwniki naturalne Aronia pochodzi ze wschodu Ameryki Północnej, substancja barwiąca to związki antocjanowe. Barwnik z aroni ma bardzo ładny i intensywny odcień, jednak to zależy od tego jakiego utrwalacza się użyje, a także co farbuje: len, wełne czy jedwab Bez czarny substancja barwiąca to związki antocjanowe, owoce czarnego bzu barwią jeszcze mocniej niż aronia GORCZYCZNIK (Barbaraea) czyli barbarka, chwast polny; w Polsce rośnie na wilgotnych łąkach, przydrożach i żwirowiskach; liście lirowate, kwiaty jasnożółte, używane do barwienia jedwabiu Jagody czarne substancja barwiąca to związki antocjanowe KAMPESZ naturalny barwnik zaprawowy o zabarwieniu czerwonofioletowym lub czarnym, otrzymywany z kampeszynu. Stosowany do barwienia jedwabiu naturalnego KAMPESZYN drzewo kampeszowe (Haematoxylon campechianum) cierniste drzewo (wys. do 15 m) z rodziny brezylkowatych; występuje w Ameryce Środk. i na Antylach, zarówno w stanie dzikim, jak też jako drzewo uprawne; plantacje k. spotykane są również w tropikalnych rejonach Azji; liście pierzaste, kwiaty żółte, w gronach; owoc - strąk; świeże drewno ma barwę czerwonobrunatną, na powietrzu brązowofioletową; używane do wyrobu luksusowych mebli oraz sporządzania wyciągów, zawierających barwnik kampesz KERMES (arab.) naturalny barwnik zaprawowy otrzymywany z samic czerwców (Kermes ilicis, Kermes vermilio); stosowany do barwienia jedwabiu i wełny na kolor szkarłatny; obecnie gł. do barwienia produktów spożywczych. Kora dębu dostępna jest w sklepach zielarskich Kurkuma naturalny i równomierny żółty kolor Barwnik niebieski z korzenia goryczki zółtej, z kwiatow przelotu pospolitego, z liści ogórecznika lekarskiego, z nasion łobody ogrodowej Barwnik żołty z kurkumy, z liści przelotu pospolitego, z liści pasternaka zwyczajnego, z korzeia i kory orzecha włoskiego, z kwiatów omana wielkiego, kwiatki niecierpka pospolitego do wełny, z kory i liści robini akacjowej (akacji), z kwiatów ruty, z kory szakłaku, z korzenia szczawiu lancetowatego, z liście tojeści rozesłanej, z odwaru z pączkow topoli do wełny, jasnożółty barwnik z kwiatow janowca barwierskiego - barwnik do lnu i wełny, Barwnik żółto-czerwony odwar z młodych gałęzi wrzosu Barwnik czerwony kłącze pięciornika farbuje skórę i wełnę Barwnik pąsowy przytulia + bazylia, sok z buraków Barwnik ciemnopurpurowy z korzenia farbownika lekarskiego Barwnik brązowo-pomarańczo-zółty z suchych łusek cebuli Barwnik brunatny z wyciągu z owocni orzecha włoskiego (zielone łupiny - są dostępne tylko we wrześniu, po zbiorze orzechów, kolor po barwieniu ciemno zielony - prawie brązowawy), odwar z kory olszy barwi wełnę, z kory czeremchy, z kory gruszy, z ziela marzanny, gotowanie w kawie zbożowej daje naturalny kolor Barwnik czarny z liści wiązówki błotnej, kora jabłoni z ałunem daje piękną czarną farbę Barwnik cynobrowy odwar z kory wierzby + trochę ługu do wełny Barwnik zielony z kwiatu ślazu dzikiego Barwnik brunatno-zielony z kory czeremchy Barwnik żółto-zielony z kwiatów farbownika lekarskiego, z młodych pędów i liście janowca barwierskiego Bielenia płótna Do bielenia płótna historycznie używano potażu tzn. "wyciągu" z popiołu drzew liściastych, który to popiół zalewany wrzątkiem moczył się razem z płótnem w tzw. zolniku. Po takiej kąpięli (wraz z ugniataniem itp) płótno płukano i rozkładano na słońcu, jesli efekt był niezadawalający czynność powtarzano nawet kilka razy. Utrwalacze do barwników naturalnych ałun, siarczan żelaza, siarczan miedzi, ocet Barwniki syntetyczne MALACHITOWA ZIELEŃ syntetyczny barwnik zasadowy; stosowana do barwienia bawełny, wełny, jedwabiu, papieru i jako środek antyseptyczny SAFRANINY grupa azynowych barwników syntetycznych, dawniej stosowanych do barwienia jedwabiu na niezbyt trwałe jaskrawe kolory od żółtego do fioletowego. Obecnie stosowane są do barwienia papieru, drewna, lakierów spirytusowych, preparatów biologicznych, a także w fotografii oraz jako wskaźnik redoksowy INDYGOKARMIN indygodisulfonian sodowy barwnik syntetyczny w postaci niebieskich kryształów. Dawniej używany do barwienia wełny i jedwabiu. Obecnie stosowany jest w lecznictwie i analizie chemicznej jako wskaźnik pH i redoks. Stosowany jest również do barwienia kosmetyków i środków spożywczych EOZYNA syntetyczny barwnik ksantenowy, bromowa pochodna fluoresceiny. Barwnik ten stosowany jest do barwienia papieru, kosmetyków, wełny i jedwabiu na kolor jasnoczerwony. Jest też stosowany w produkcji czerwonego atramentu, lakierów pigmentowych. Wykorzystywany jest również jako wskaźnik w analizie miareczkowej LEUKOESTRY estry kwasu siarkowego i leukozwiązków barwników kadziowych. Wodne roztwory soli sodowych leukoestrów są stosowane do barwienia i druku bawełny, jedwabiu, wełny RODAMINY barwniki zasadowe z grupy barwników ksantenowych - czerwienie i fiolety. Stosowane są do barwienie drewna, papieru, jedwabiu, a także jako wskaźniki w analizie chemicznej (rodamina B, rodamina 6G). jest Innym ich zastosowaniem w pirotechnice do wytwarzania barwnych dymów KWAS PIKRYNOWY 2,4,6-trinitrofenol, C6H3O7N3 fenol o własnościach silnie kwasowych. Ma postać żółtych płatków, ma gorzki smak, jest związkiem toksycznym. Kwas pikrynowy barwi substancje białkowe np. skórę. Dawniej używany był do barwienia jedwabiu (pierwszy żółty barwnik syntetyczny). Stosowany jest jako materiał wybuchowy, środek bakteriobójczy i odczynnik analityczny BARWNIKI KADZIOWE grupa barwników nierozpuszczalnych w wodzie - poddane redukcji w środowisku alkalicznym (tzw. kadziowaniu) tworzą rozpuszczalne sole sodowe (leukozwiązki) zdolne do barwienia włókien. Stosowane są do barwienia i druku głównie włókien roślinnych, rzadziej wełny i jedwabiu. Otrzymane wybarwienia odznaczają się żywymi barwami i odpornością na czynniki związane z użytkowaniem. Wyższej jakości barwniki kadziowe produkcji krajowej noszą nazwę barwników helantrenowych TRIFENYLOMETAN (C6H5)3CH aromatyczna pochodna metanu, substancja krystaliczna. Stosowany jako stabilizator polimerów i paliw. Pochodnych trifenylometanu - barwnikami: zieleni malachitowej i fuksyny dawniej używano do wyboru atramentów oraz barwienia wełny i jedwabiu NADBORANY nazwa potoczna to peroksohydraty boranów (nadtlenohydraty). Posiadają silne własności utleniające. Stosowane są jako dodatek do proszków do prania, past do mycia zębów, w przem. kosmetycznym oraz do dezynfekcji i bielenia np. wełny, jedwabiu  ^^